Londra, günden güne büyüyen gayrimenkul pazarıyla dünyanın dört bir yanından yatırımcılan çekiyor. Emlak Yatırım Danışmanı Arzu Uygun, küresel piyasanın en güçlü ve cazip merkezlerinden biri olan Londra'da yaptığı çalışmaları anlattı.
Deneyimli bi bir bankacı olan Arzu Uygun, Londra'da altı yıl önce adım
Unique London Investment ile devam ediyor. Arzu Uygun ile bir araya geldik.
TÜRKLERİN LONDRA'DA EMLAK ALIMI ARTIŞTA
Uzun bir bankacılık geçmişinin ardından Londra'ya yerleşerek emlak yatırım danışmanlığı yapmaya başladınız. Nasıl gelişti süreç?
İngiltere'ye taşındığımız Ocak 2016 tarihine kadar Garanti Bankası'ndaki kariyerime devam ettim. Bankadaki 20 yılımın 10 yılını farklı şubelerde şube müdürü olarak geçirdim. Çalışma hayatım boyunca birikimlerimizi gayrimenkulde değerlendirme tercihimiz sebebi ile sektörü her zaman yakından takip ettim. Bu da bana finans tecrübesinin yanı sıra geniş çaplı bir gayrimenkul tecrübesi de kazandırdı. Eşimin işinden dolayı Londra'ya yerleştikten sonra gerek kendi yatırımlarımız gerekse de bu yeteneğimden haberdar olan bankadaki eski müşterilerimin benden talep etmesi üzerin yatırım olanaklarını araştırmaya başladım. İlk iş olarak Londra'nın gayrimenkul pazarı, dinamikleri, bölge bazında değerlenme potansiyelleri ve yıllık kira getirileri gibi yatırım kararı alınmadan bilinmesi gereken tüm bilgileri toplayıp, sektörün önemli isimleriyle tanıştım. Yoğun bir ön hazırlık devresinden sonra da buradaki gayrimenkul yolculuğum başladı. Altı yıldır Türkiye'de ya da İngiltere'de yaşayan Türk müşterilerime gayrimenkul yatırımı yapmaları konusunda danışmanlık hizmeti veriyorum.
Küresel pazarda en gözde yatırım şehirlerinden biri Londra. Türkiye'den de talep gitgide büyüyor gördüğümüz kadarıyla.
Türkiye'de yaşayanların yurtdışına gayrimenkul yatırımı yapma ilgisi hep vardı. Bankacılık yıllanımda dahi müşterilerimin portföylerini yönetirken, bu konuyu hep konuşuyor ve portföy dağılımda hesaba katıyorduk. Son 4-5 yıldır bu eğilimin artmasının en büyük sebebini Londra'ya olan göçün artması olarak açıklayabiliriz. Bunu sadece göç eden aileler olarak değil, onlara ilave olarak akrabaların ve arkadaşlarının da yatım kararı alması sebebi ile kümülatif bir etki olarak değerlendirmeliyiz. Çocuklarını Londra'ya universiteye gönderen aile sayısındaki artışın da bu alımlardaki payını unutmamalıyız.
Türkiye'de de gayrimenkul fiyatları hızlı bir yükselişte.
Evet ve Türkiye'nin Londra seviyesine ulaşması bu ivmeyi bu sene biraz
daha hızlandırdı. Yine Türkiye'de kira artışına konan üst limit düzenlemesi, planlama ya da niyet aşamasında olan Londra'dan ev alma arzusunu fırsata çevirmek konusunda çok tetikleyici oldu.
PANDEMİ TALEPLERİ YÜKSELTTİ
Londra gayrimenkul pazarının büyüklüğü ile ilgili bilgi verir misiniz?
Londra'da 3,9 milyon ev var ve bunların toplam piyasa değeri 1,9 milyon GBP. Alıcıların yüzde 40 yabancı ki, en büyük avantajı da bu bence. Bölgesel ya da ülkesel bir krizin, bu sektörü etkilemesi gerçekten çok zor. 2008- 2009 yıllarında dünyadaki ev fiyatlarımın yüzde 50'den fazla düştüğü bir dönemde bile Londra'daki düşüş yüzde 10 civarında olmuş. Bir yatırımcının yatırım yaparken düşünmesi gereken en önemli etken bu olmalı bence. Potansiyel değer artışı tabii ki çok önemli ama krizlere olan tepkisini anlamak için, sektörün büyüklüğü ve sektörü elinde tutan yatırımcıların çeşitliliği de bir o kadar onemlidir.
İngiltere dünya emlak yatırım sıralamasındaki güçlü konumunu nelere borçlu?
Ülkede yeşil alanların korunması ve inşaat izinlerinin çok zor verilmesi İngiltere'yi diğer ülkelerden bir adım öne çıkaran en büyük özellik. Sınırlı olan ev arzına karşılık, çok yoğun kiralık ev talebinin olması ve bu talebin sürekli olarak artması, yatırımcılar için çok belirleyici bir unsur. Ülkenin lojistik olarak avantajını da belirtmeden geçemeyeceğim, Türkiye'ye çok yakın konumu, İngilizce konuşuluyor olması da yatırım karan alan müşterilerimizin dikkate aldığı unsurlar arasında.
Pandemiyle birlikte bu taleplerde bir değişiklik ve/veya artış oldu mu?
Pandemi sonrası, tüm dünyada olduğu gibi Londra'daki gayrimenkullere olan talep arttı. Emlak fiyatlan yüzde 15 ile 20 arasında yükselirken, kira fiyatlar yüzde 20 divannda yükseldi. Pandeminin de etkisiyle, yeşil alanlar, ormana ve parklara yakın gayrimenkullerin değer artışı Londra ortalamasının üzerinde oldu. Şimdilerde enflasyonun yüzde 10 dolaylarına gelmesi ve inşaat maliyetlerinin artması, gayrimenkul fiyatlarındaki yükselişin daha da süreceğinin en büyük belirtisi. Seyahat yasaklarının kalkmasıyla ögrenciler ve genç profesyoneller tekrar Londra'ya döndü ve kiralama talepleri oldukça arttı. Pandemi sonrası Türkiye'de yaşanan fiyat artışa sebebi ile fiyatların Londra seviyesine gelmesi, portföyümüzde bulunan kira getirisi ve potansiyel değer artışı yüksek olan gayrimenkullerimize talebi artırdı.
BERMONDSEY HEIGHTS PROJESİ
Türkiye'den size gelen müşterileri nasıl yönlendiriyorsunuz?
Müşterilerimizi yönlendirdiğimiz bölgeler, yatırımın amacına göre değişiyor. Eğer amaç sadece yatırımsa, potansiyel değer artışı yüksek, kira getiri oranı yüzde 4,5'in üzerinde olan ve çok popüler olmayan, belki de Türkiye'de yaşayanların duymadığı bölgeleri tavsiye ediyoruz. Eğer bölge Türkiye'de de konuşulmaya başlandıysa potansiyel değer artışı da yıllık kira getiri oranı da düşmeye başlamıştır. Yatırım yapılacak yer seçiminde dünyanın her yerinde geçerli olan kural burada da geçerli. Bölge çok popülerse ve çok konuşuluyorsa potansiyel değer artışı da, yıllık kira getiri oranı da düşük oluyor, tıpkı Nişantaşı ya da Ulus'ta şimdi bir gayrimenkul yatırımı yapmak gibi. Zone l'in tamamı ve Zone 2'nin birçok semti yıllardır çok talep gördüğü için yatırım yapacak müşterilerimize Zone 2'nin bazı bölgelerini, Zone 3, Zone 4 ve hatta Zone 5 gibi gelişme sürecinde olan yeni bölgeleri tavsiye ediyoruz. Eğer amaç içinde yaşamaksa ve potansiyel değer artışı ikinci plandaysa, sadece sayılar değil, duygular da devreye giriyor. O zaman yatırım kararını verirken matematikten biraz uzaklaşıyoruz. Yakında lansmanına yapacağımız Bermondsey Heights projesini, barındırdığı yüksel potansiyel sebebi ile yatırımcılarımıza, London Bridge'e ve Londra'nın popüler olan birçok noktasına yakınlığı sebebi ile de yaşamak için gayrimenkul almayı planlayan bütün müşterilerimize öneriyorum.
Birçok çözüm ortağınız ve resmi temsiliğini üstlendiğiniz inşaat firması da var.
Altı yıldır, Barratt London gibi Londra'nın en büyük ve en prestijl inşaat firmalarının resmi temsilciliğini yapıyor ve onların bitmiş ya da bitecek projelerinin satışını yapıyoruz. Barratt London'la birlikte Türkiye'ye bu sene dördüncü kez geliyoruz. Londra, Zone 2'deki Bermondsey Heights projesinin Londra lansmanından sonraki ilk yurtdışı lansmanını Istanbul Ritz Carlton Oteli'nde 23-24 ve 25 Eylül tarihlerinde yapacağız. Bermondsey Heights, London Bridge'ten bir sonraki durak olan, South Bermondsey Tren İstasyonu'na 7 dakika yürüme mesafesinde bulunan 4 dönümlük araziye inşa edilecek. 2025 yılının ilk çeyreğinde teslim edilecek projede ödeme, daire bedelinin yüzde 10'u 1,5 ay içinde, kalan yüzde 90's ise teslim sırasında yapılacaktır. Bu lansmanda da görüşmeler her zaman olduğu gibi birebir yapılacak.
Katılmak isteyen okurlarınızın randevu için info@uniquelondon.co.uk adresine eposta göndermesini ya da uniquelondon.co.uk web sitemizdeki etkinlik adımından kayıt formunu doldurmalarını rica ediyoruz.
Kaynak:
Yacht Türkiye Dergisi 09/2022